مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن هویت خود را از مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی می‌گیرد و جزئی از این نهاد پژوهشی محسوب می‌شود و از این رو آوازۀ این مرکز همواره پشتوانه‌ای برای رایزن بوده است.
مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی مؤسسه‌ای علمی ـ پژوهشی است که در اسفند ماه 1362 به منظور تدوین و انتشار دانشنامه‌های عمومی و تخصصی و کتب مرجع در ابعاد مختلف معارف بشری به‌ویژه فرهنگ و تمدّن اسلامی و ایرانی بنیاد نهاده شد. برای تحقّق این هدف، پی‌ریزی سازمان علمی توانا و منسجمی ضروری می‌نمود. بدین سبب، طرّاح و بنیان‌گذار این مرکز، سید محمدکاظم موسوی بجنوردی، تعدادی از برجسته‌ترین دانشمندان و محققان ایرانی را به همکاری فرا خواند. اعضای این گروه که هستۀ اولیۀ سازمان علمی دایرة‌المعارف را تشکیل می‌دادند، با بررسی شیوه‌های دانشنامه نگاری، به تبیین راههای وصول به این اهداف و تهیه و اجرای طرحی علمی پرداختند و به عنوان نخستین گام، تألیف دائرةالمعارف بزرگ اسلامی را در دستور کار خود قرار دادند. اجرای طرح عملاً از اواسط سال 1363 آغاز شد. اگرچه در آغاز، دشواریهایی به لحاظ گردآوری ابزارهای تحقیق، به‌ویژه ایجاد کتابخانه‌ای غنی مشتمل بر اصیل‌ترین و معتبرترین منابع تاریخ و فرهنگ اسلامی و ایرانی، وجود داشت، ولی به تدریج به موازات تشکیل و توسعۀ کتابخانه، سازمان علمی مرکز نیز با دعوت از محقّقان شناخته‌شده و نیز پژوهشگران جوان گسترش یافت و هم‌اکنون بیش از سیصد نفر از اساتید، مؤلفین و پژوهشگران به‌صورت پیوسته و وابسته، به تدوین آثار دانشنامه‌‌ای و تحقیقات خاص اشتغال دارند. تاکنون بیش از 850 هزار جلد کتاب و نشریۀ ادواری در کلیۀ زمینه‌های تاریخ و فرهنگ اسلامی به زبانهای مختلف در کتابخانۀ این مرکز گرد آمده است و این کتابخانه را به بزرگ‌ترین کتابخانۀ تخصصی کشور تبدیل کرده است. کتابخانۀ دیجیتال نیز با دهها هزار عنوان بصورت تمام متن از طریق شبکۀ اینترانت داخلی مرکز در اختیار نویسندگان قرار دارد. اتصال مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به شبکه‌های رایانه‌ای جهانی، ارتباط علمی استوارتری میان این مرکز و دیگر مؤسسات پژوهشی و کتابخانه‌های بزرگ جهان ایجاد کرده، و سبب غنای بیشتر این کتابخانه شده است. شورای عالی علمی مرکز متشکل از 46 نفر از مدیران بخشها و مشاوران علمی و ویراستاران ارشد، بر کلیۀ فعالیتهای علمی نظارت مستقیم دارد.
مدخلهایی که برای دائرةالمعارف بزرگ اسلامی پیش‌بینی می‌شود، کلیۀ زمینه‌های خرد و کلان فرهنگ و تمدن اسلامی، مانند قرآن شناسی، فقه، حدیث، تاریخ سیاسی و اجتماعی، جغرافیای تاریخی و انسانی، اسلام و فرقه‌های اسلامی اعم از فرق مذهبی و مکاتب کلامی، فلسفه و عرفان، زبان و ادبیات سرزمینهای اسلامی، تاریخ علوم ریاضی و طبیعی، هنر و معماری در سرزمینهای اسلامی، مردم‌شناسی، و نیز جنبه‌های فرهنگ بومی و محلی اقوام مسلمان را در بر می‌گیرد. این تنوّع در موضوعات و مدخلهای دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، از یک سو امتیاز آن را بر دانشنامه‌های مشابه که به برخی از موضوعات تمدن اسلامی توجه بیشتری مبذول داشته‌اند، نشان می‌دهد و از سوی دیگر کوششهای گسترده‌تر و عمیق‌تری را برای دستیابی به نکات و جزئیات مهمی از این فرهنگ و تمدن که مورد غفلت قرار گرفته است، طلب می‌کند. ازاین‌رو اصحاب دائرةالمعارف در تألیف و تحقیق، بر منابع اصیل و معتبر و مستند و کهن تکیه دارند و البته از تحقیقات جدید نیز استفاده می‌کنند و می‌کوشند تا عناصر مختلف تاریخ سیاسی و اجتماعی و علمی و ادبی و هنری اسلامی را بی‌طرفانه و با نگاهی علمی از منابع اصلی استخراج کنند و در قالب مقالات منسجم و مستند عرضه کنند. به این دلیل مدخلها و موضوعاتی در این دائرةالمعارف مطرح شده که برخی از آنها برای اولین بار مورد تحقیق دقیق قرار می‌گیرند.
در نتیجه برای چنین مؤسسۀ پژوهشیِ سترگی فرض بود تا صاحب محلی برای برگزاری همایش‌ها، سمینارها، گردهمایی‌ها و میزگردهای ملی و بین‌المللیِ علمی و فرهنگی باشد. با این هدف، مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن، در سال 1383 یعنی آغاز سومین دهۀ فعالیت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با نام مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن راه‌اندازی شد و در همۀ این سالها، در راستای حفظ شأن این مؤسسه پژوهشی کوشیده و برنامۀ کاری و حرفه‌ایِ خود را بر سه اصلِ عظمت، قدرت و اصالت بنا نهاده است.
مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن در زمینی به مساحت شصت‌هزار مترمربع احداث شده و با زیربنایی بالغ بر دوازده‌هزار متـرمربع دربرگیرندۀ تالارهای متعدد برای برپایی رویدادهای عمومی و تخصصی، دیپلماتیک، سخنرانی‌ها، میزگردهای ویژه، دوره‌های آموزشی و نمایشگاه‌ها است.
